Gryka. Skup, kontraktacja, handel

Gryka (Fagopyrum Mill.) to rodzaj roślin z rodziny rdestowatych. Należy do niego 15 gatunków rosnących w klimacie umiarkowanym Europy i Azji. Centrum zróżnicowania znajduje się w Azji środkowej i wschodniej – w Chinach występuje 10 gatunków z czego 6 to endemity. Góry Azji wskazywane są jako miejsce pochodzenia rodzaju. Długą tradycję uprawy ma gryka zwyczajna uprawiana na różnych kontynentach jako roślina jadalna (wyrabia się z niej m.in. kaszę gryczaną, mąkę i płatki). Nie jest znana ze stanu dzikiego, prawdopodobnie pochodzi od F. dibotrys. Występujące w naturze gatunki rosną na górskich łąkach lub na nagiej ziemi, także jako chwasty.

Jako roślina jadalna wykorzystywana jest gryka zwyczajna (Fagopyrum esculentum). Ten sam gatunek ma zastosowanie w ziołolecznictwie i pszczelarstwie. Rzadziej uprawiana jest także gryka tatarka (F. tataricum). W ziołolecznictwie wykorzystuje się poza tym Fagopyrum dibotrys.

Gryka zwyczajna (Fagopyrum esculentum Moench) to gatunek rośliny z rodziny rdestowatych. Występuje w klimacie umiarkowanym. Pochodzi ze wschodniej i środkowej Azji. W Polsce jest gatunkiem uprawianym, czasami przejściowo dziczejącym (efemerofit, archeofit).

Wartości odżywcze ziarna
Nasiona gryki zawierają od 10 do 16% białka w zależności od strefy uprawy (im cieplej tym większa zawartość białka). Są one cenniejsze niż białka zbóż, a zbliżone wartością i strawnością do białek roślin strączkowych.

Surowiec zielarski
Ziele gryki (Fagopyri herba) – całe lub połamane nadziemne części, zebrane we wczesnym okresie kwitnienia przed owocowaniem i natychmiast wysuszone. Surowiec zawiera minimum 3,0% rutyny. Liście gryki stosuje się w leczeniu żylaków (w tym również hemoroidów) nadciśnienia tętniczego (pomocniczo), krwawień z nosa i przewodu pokarmowego, a przede wszystkim dla wzmocnienia naczyń włosowatych.

Skład chemiczny ziela
Flawonoidy: głównie rutyna (witamina P) do 5% zawartości (dawniej główne źródło jej pozyskiwania, stosowana jako lek rozszerzający naczynia), kwercetyna, hiperozyd, katechina, procyjanidyny. Także kwasy organiczne: galusowy, kawowy, protokatechonowy i chlorogenowy

Sztuka kulinarna
Z ziaren gryki zwyczajnej wytwarza się następujące półprodukty spożywcze:

• kasza gryczana
• mąka gryczana
• płatki gryczane
• otręby gryczane

W kuchni polskiej wykorzystuje się głównie kaszę gryczaną, rzadziej mąkę. W Indiach traktowana jest jako zboże chlebowe, w Chinach i Japonii mąka gryczana jest podstawową mąką lub dodatkiem do produkcji makaronów. Ze skrobi gryczanej przyrządza się memilmuk – odmianę muk (koreańska potrawa o galaretowatej konsystencji). We Francji mąka gryczana stanowi podstawowy składnik tradycyjnych naleśników bretońskich (Galettes). Pędy gryki lub same liście używane są w niektórych rejonach Azji jako jarzyna.

Gryka to roślina miododajna. Miód gryczany należy do grupy miodów nektarowych (kwiatowych). Gryka może dać 60‒100 kg pożytku z ha.

​Źródło: Wikipedia

---